Stemmingswisselingen
“Echt waar, ik heb het meer dan goed. Ik heb een lieve man, prachtige gezonde kinderen, interessante baan en een meer dan een mooi huis.” Marloes (45) kijkt me nu pas echt aan en zegt: “maar ik ben zo vaak ongelukkig en snap er niets van!” Ik heb last van stemmingswisselingen en mijn hele omgeving heeft daar last van. In ons gesprek blijkt al snel dat Marloes een drukke dame is. Ze heeft drie kinderen en werkt drie dagen in de zorg. Daarnaast is ze wethouder in haar gemeente en traint ze de voetbalclub van haar dochter. Op de vraag waarbij ik Marloes mag helpen, antwoordt ze al snel: “Kunnen stemmingswisselingen op mijn leeftijd al bij de overgang horen en zo ja, wat kan ik er zelf aan doen?”
Dat antwoord is makkelijk. Stemmingswisselingen is het meest onbegrepen en a-typische symptoom van de overgang en wordt door veel vrouwen in deze periode ervaren. Soms denken vrouwen overspannen te zijn en voelen zich nerveus, opgejaagd en uit hun evenwicht. Ze twijfelen aan zichzelf, hun relatie en het werk. Omdat je deze stemmingswisselingen al kan krijgen, voordat het menstruatiepatroon verandert, denkt men vaak niet direct aan de overgang.
Oorzaken stemmingswisselingen
Ongeveer 90% van de vrouwen, die bij mij op consult komen, ervaren stemmingswisselingen. Vaak hebben deze stemmingswisselingen een lichamelijke oorzaak. Tijdens de overgang spelen de hormonen progesteron en oestrogeen een hoofdrol. Tussen de 35 en 50 jaar daalt het progesteron soms wel met 75%. Hierdoor worden vrouwen rusteloos, slapen vaak slechter, hebben vaker hoofdpijn en een lager libido. Het oestrogeenniveau daalt, met 40% tot 60%, maar wat minder snel. Bovendien is deze daling onvoorspelbaar en verloopt het niet gelijkmatig.
En deze schommelingen hebben ook invloed op de hersenen. Vooral de hersengebieden die betrokken zijn bij het geheugen, emoties, hartslag, lichaamstemperatuur en slaap-waakritme staan onder invloed van oestrogeen en progesteron. Vandaar dat er tijdens de overgang ook klachten kunnen ontstaan als concentratiegebrek, vergeetachtigheid, stemmingswisselingen en slecht slapen. En oestrogeen stimuleert in je hersenen de aanmaak van het ‘gelukshormoon’ serotonine. Serotonine, dat geen hormoon is maar een zogeheten neurotransmitter, is een stofje dat zorgt voor een goede evenwichtige stemming. Schommelingen van het oestrogeenniveau kunnen dus gepaard gaan met schommelingen in het serotonine-niveau en daardoor stemmingswisselingen veroorzaken.
Wat kan je zelf doen om stemmingswisselingen tijdens de overgang te verminderen? Je vindt meer tips en informatie hierover op onze website.
Hormonaal evenwicht
Het is belangrijk dat oestrogeen en progesteron in evenwicht blijven met elkaar. Bij een verstoring van dit evenwicht kunnen overgangsverschijnselen ontstaan en dat gebeurt vaak in de pre-menopauze. Wanneer het oestrogeen minder snel daalt dan het progesteron, kan je last krijgen van gespannen borsten, nervositeit, depressieve gevoelens en stemmingswisselingen. De stemmingswisselingen in deze periode zijn vergelijkbaar met de stemmingswisselingen tijdens het premenstruele syndroom (PMS). Het grote verschil hierbij is, dat bij PMS duidelijk is wanneer de menstruatie komt en er in de vroege overgang vaak geen verklaring voor is en dat maakt het nog zwaarder. Omdat je er niet achterkomt waarom je je zo vervelend voelt, wordt de link met de overgang vaak niet gemaakt en gooien we het op stress.
Marloes luistert aandachtig en vraagt dan: “maar wat kan ik dan doen, als ik het dalen van de hormonen niet tegen kan gaan?"
Wat kan je zelf tegen stemmingswisselingen doen?
De levensfase tussen het 35e en 50e levensjaar is vaak een hectische tijd. Alles lijkt tegelijk op je af te komen: werk, gezin, sociale verplichtingen en dan nog al die leuke dingen die je niet wilt missen. Je hebt het gevoel dat je constant in de hoogste versnelling leeft en je gaat altijd maar door. Dat gaat op een gegeven moment aan je knagen. Het lichaam geeft signalen af, als een kleine waarschuwing. Misschien is het een vermoeidheid die je niet zomaar kwijtraakt, een kort lontje of een sombere bui die je niet kunt verklaren.
Probeer daar naar te luisteren en je leefstijl aan te passen. Kies voor gezonder eten, laat het alcohol even staan en ga op tijd naar bed. Voldoende slaap is gezond en heeft bovendien invloed op je stemming en humeur. Leer de intense emoties en de bijbehorende triggers herkennen, zodat je daar bewust op kan reageren. Nee zeggen blijft heel lastig, maar duidelijk voor jezelf kiezen kan ook rust geven. Soms kan het helpen om niet direct te reageren, maar even een moment voor jezelf te nemen voordat je antwoord geeft.
Of bel met een goede vriendin om jouw gevoel of problemen te bespreken.
Het is goed om je te realiseren dat ook stress energie kost en het daarom belangrijk is dat je dingen doet die je energie geven. Vaak werkt lichaamsbeweging beter dan antidepressiva; dus ga lekker naar buiten voor een wandeling of ga een uurtje naar de sportschool. Of kies voor ontspannende activiteiten en slaap een keer uit, lees een boek of verwen jezelf met een bezoekje aan een spa.
Na mijn verhaal realiseert Marloes zich dat zij inderdaad veel hooi op haar vork neemt. We spreken af dat ze een dagboekje gaat bijhouden. Hierin noteert zij haar activiteiten en eetpatroon op de dagen dat ze het meest last heeft van de stemmingswisselingen. Ook gaat ze oefenen met vaker nee zeggen en op tijd naar bed gaan. We nemen afscheid en maken een nieuwe afspraak over drie weken. Hopelijk werken bovenstaande adviezen dan al en ervaart ze minder stemmingswisselingen.
Hop for her balance biedt natuurlijke ondersteuning bij stemmingswisselingen.
Gevoed door de opgedane kennis en ervaring met Hop for Her Classic heeft Herbal Wellness een nieuw preparaat ontwikkeld voor vrouwen in de overgang: Hop for Her Balance.