Slecht slapen

Slecht slapen

23 september 2024
 door Anna
Anna

Anna (58) is een hormoonspecialist in het westen van het land. Zij ziet al bijna tien jaar vrouwen met typische en atypische verschijnselen van de overgang. Op deze pagina vertelt zij meer over verschillende onderwerpen gerelateerd aan de overgang en de hormonale verschijnselen die daarmee gepaard kunnen gaan.

Sara (50) was een aantal jaren terug ook al op consult. Docent van groep vijf, zelf twee kinderen en staat er vooral alleen voor omdat haar man met name in het buitenland werkt. Ik ken haar als een bescheiden vrouw die haar klachten tijdens onze eerste ontmoeting kleiner maakte, maar vandaag is dat anders. “Ik slaap haast niet en weet niet meer wat ik moet doen,” valt ze met de deur in huis: “Ik ga ’s avonds na het douchen meteen naar bed en mijn ogen vallen maar niet dicht. Of ik val wel in slaap, maar wordt ’s nachts wakker en kan daarna niet meer in slaap komen. En als de wekker dan gaat, dan slaap ik vaak nog zo diep en voelt het alsof ik nauwelijks een oog heb dichtgedaan.

Om het verhaal nog wat kracht bij te zetten, vervolgt ze: “Ik ben de hele dag moe, sneller geïrriteerd en heb zeer weinig geduld”. Dat is trouwens niet alleen thuis, maar ook op school. "Daarnaast lijkt het wel alsof mijn weerstand een stuk lager is, waardoor ik iedere verkoudheid oppik.”  Ik beaam dat het stuk voor stuk behoorlijk lastige klachten zijn, waar je als drukke vrouw niet op zit te wachten. Slaap is ontzettend belangrijk voor je lichamelijke en mentale gezondheid en het slechte slapen wil je zo snel mogelijk aanpakken. Maar hoe doe je dat?

Waarom is voldoende slapen belangrijk voor onze gezondheid?

Het lichaam heeft iedere dag behoefte aan een periode van rust van gemiddeld acht uur. Tijdens de slaap worden er nieuwe cellen aangemaakt en oude cellen verwijderd. Ook worden de spieren slap en liggen de hersengolven, hartslag en ademhaling lager. Zo kan het lichaam herstellen en zichzelf opladen voor een nieuwe dag met inspanningen. Met een goede nachtrust, merken we dat we ’s ochtends fitter en vitaler uit bed komen en klaar zijn voor een nieuwe dag.
 
Het lichaam heeft iedere nacht een aantal uren rust nodig. Wanneer je dit patroon doorbreekt, bijvoorbeeld door het draaien van nachtdiensten, te laat naar bed gaan of simpelweg slecht slapen, bouw je een slaapgebrek op. Het gevolg daarvan zijn de, waarschijnlijk, herkenbare klachten die Sara ervaart. 
 
“Heb je wel voldoende lichaamsbeweging?", vraag ik Sara: “En kom je regelmatig buiten?” Daglicht bevordert namelijk de aanmaak van serotonine en dat is de voorloper van het slaaphormoon melatonine. Bij somberheid of stemmingswisselingen kan een frisse neus en voldoende daglicht ook het verschil maken. Het laatste uur voordat je naar bed gaat, is het beter om de omgeving te verduisteren en alle telefoons, tv, computer en ledlampen uit  te zetten of weg te leggen. Deze apparaten vertellen het lichaam dat het nog volop dag is en daardoor komt de melatonineproductie niet op gang. Verder hebben eetgewoontes invloed op het slaappatroon. Gezonde, lichte voeding maakt dat je lekker slaapt en zware, vette en heftig gekruide voeding maakt dat je ’s nachts wakker ligt. Dit soort voeding kan een trigger zijn voor een opvlieger ‘s nachts waardoor je last kan krijgen van nachtzweten. Daarnaast moet het lichaam harder werken om het eten te verteren en dat kan ook de oorzaak van een slechte nacht zijn.
 
Wat kan je zelf doen om nachtzweten in de overgang te verminderen? Je vindt meer tips en informatie over nachtzweten op onze website.

Hormonale veranderingen tijdens de overgang

Tijdens en na de overgang vinden er hormonale veranderingen plaats en die veranderingen kunnen ervoor zorgen dat je minder goed slaapt. Onze belangrijkste hormonen, oestrogeen en progesteron, schommelen heftig tijdens de overgang en na de laatste menstruatie blijft het niveau van beide hormonen laag. En laat nu juist progesteron het hormoon zijn dat ontspanning geeft en nachtrust bevordert.

Welke rol spelen hormonen tijdens de overgang? In de rubriek De overgang lees je meer over hormonen en de overgang.

Sara reageert verschrikt op de enorme opsomming en vraagt: “Kan ik hier zelf wat aan doen? En waar begin ik?”

Het lijkt alsof slecht slapen iets is wat je overkomt, maar dit is niet zo. Je hebt meer invloed op jouw nachtrust dan je misschien denkt. Als je de oorzaak van het slechte slapen kan aanwijzen, dan weet je ook wat je kan doen. Ga stap voor stap na wat bij jou de oorzaak kan zijn: Drink je te veel koffie of alcohol? Heb je te weinig beweging of zie je te weinig daglicht? Of kan het misschien met het eetpatroon te maken hebben?

Uiteraard zal de reden van het slechte slapen verschillen, maar er zijn een aantal gemene delers. Oma zei het vroeger al en het blijft een heel belangrijke. ‘Rust, reinheid en regelmaat’ zorgt voor een betere nachtrust. Probeer daarom een regelmatig slaappatroon op te bouwen en iedere dag rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Hoe drukker je bent, hoe slechter je slaapt. En welke vrouw herkent dit niet?

Een andere veelvoorkomende oorzaak is stress. Met te veel stresshormoon in je lichaam, komt het lichaam niet tot rust en slaap je slecht. Op dat soort momenten begin je met piekeren en kan je sommige zaken maar niet van je af zetten. Spreek daarom je zorgen uit en probeer het op te lossen. Wees slimmer dan stress, zeg wat vaker nee en zorg voor voldoende ontspanning door bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen te doen, een boek te lezen of een wandeling te maken. 

Wat doet stress met het lichaam tijdens de overgang? Je leest er meer over in de rubriek Overgangsverschijnselen op onze website.

Sara kijkt mij aan en beaamt dat zij gek wordt van alle drukte en iedereen die wat van haar wil. Al snel concludeert ze: “Ik heb het gewoon te druk, want op vakantie heb ik nooit problemen met in slaap komen of doorslapen.” Daarmee zet ze een stap in de juiste richting. We vergeten vaak dat het lichaam tot je 40ste voor jou zorgt en dat wij na ons 40ste beter voor het lichaam moeten zorgen. En daarmee is ze vandaag begonnen.

Hop for Her Balance bij slecht slapen

Gevoed door de opgedane kennis en ervaring met Hop for Her Classic heeft Herbal Wellness een nieuw preparaat ontwikkeld voor vrouwen in de overgang: Hop for Her Balance.